خشونت ساختاری و تروریسم فردی در اروپا

خشونت ساختاری و تروریسم فردی در اروپا

برخی از کشورهای اروپایی در چند سال گذشته شاهد حملات تروریستی بوده اندکه با روش‏های نامتعارف و غیر قابل‏ پیشبینی شهروندان عادی را هدف قرار داده اند، آخرین مورد چنین حملاتی نیز در استکهلم پایتخت سوئد رخ داد. نکته قابل توجه در مورد عاملان این حملات تروریستی این است که این افراد معمولاً فاقد ارتباط سازمانی با شبکه‏ های تروریستی بودند و از ابزارهای(کامیون و اتومبیل) غیرقابل پیشبینی در حملات خود استفاده کرده اند. بنابراین می‏تواند از آن‏ها به عنوان «تروریسم فردی» نام برد که بدون برنامه ریزی و ارتباط سازمانی با گروه‏های تروریستی به چنین اقداماتی دست می زنند. تکرار چنین حملاتی این سوال را مطرح می کند چگونه افرادی که ارتباط مستقیمی با گروه‏های تروریستی نداشته ‏اند و برخی از آن‏ها حتی فاقد سابقه کیفری هستند، مرتکب چنین حملاتی می‏شوند؟! در مورد دلایل شکل‏ گیری چنین حملاتی در اروپا که نوعاً با حملات تروریستی دیگر در سایر نقاط دنیا(خاورمیانه و شبه قاره) متفاوت است، می‏توان از نظریه «خشونت ساختاری» گالتونگ استفاده کرد. بنا به تعریف گالتونگ خشونت ساختاری نوعی از خشونت غیرمستقیم است که از سوی ساختارها و یا نهادهای اجتماعی بر مردم تحمیل می‏شود و مانع دسترسی آن‏ها  به نیازهای اساسی‏ شان می‏گردد. این نوع خشونت می‏تواند مقدمه، مکمل یا نتیجه خشونت مستقیم باشد. خشونت ساختاری ناظر بر «خشونت اقتصادی» به معنی محرومیت از نیازهای مادی اساسی، «خشونت سیاسی» شامل از دست دادن آزادی‏های انسانی برای انتخاب عقاید و اظهار علنی آن‏ها و «خشونت هویتی» به مثابه نوعی خشونت بر ضد هویت انسان و نیازهای غیرمادی وی برای همبستگی و رابطه با دیگران است. خشونت ساختاری لازم نیست مشهود باشد تا بین اعمال کننده خشونت و قربانی اعمال شود، بلکه ممکن است در دل نظم اجتماعی یا ساختار سیاسی و اقتصادی مستتر باشد. بنابراین خشونت شکل گرفته در اروپا در شکل حملات ترورستی را می‏توان به وجود خشونت ساختاری مخصوصاً خشونت هویتی در دل نظم اجتماعی، اقتصادی و سیاسی حاکم در جامعه اروپا مرتبط دانست. خشونتی که عمدتاً بر مهاجران و مسلمانان اعمال می‏شود و بازتاب های آن در شکل حملات تروریستی در خیابان های اروپا نمود پیدا می‏کند. بنابراین اگر اروپا می‏خواهد دیگر شاهد چنین حملات تروریستی نباشد باید چاره ‏ای برای خشونت ساختاری موجود در دل جامعه خود پیدا کند، خشونتی که دیده نمی‏شود اما احساس می‏شود.