بیوتروریسم

بیوتروریسم

در یک تعریف ساده بیوتروریسم به استفاده از مواد بیولوژیکی در حملات تروریستی اشاره دارد. بیوتروریسم در واقع به استفاده عمدی یا تهدید به استفاده از باکتری ها، ویروس ها و مواد سمی برای ایجاد بیماری، مرگ و یا ترس گفته می شود.  بیوتروریسم می تواند در برابر دام، محصولات غذایی، و ذخایر زیست محیطی هدایت شود. استفاده از عوامل بیولوژیک بر علیه دشمن و جنگ بیولوژیک دارای سابقه تاریخی بسیار طولانی است در حدود 6 قرن قبل  از میلاد، آشوریان از طریق آلوده کردن مخازن و چاه های آب  ارگوت چاودار دشمنان خود را مسموم می کردند. کمانداران سکایی نیز در 400 سال قبل از میلاد نوک پیکان تیرهای خود را به خون و کود آلوده می کردند. در قرن چهادهم تاتارها اجساد قربانیان خود را روی دیوارهای ژنوا پرتاب می کردند تا موجب گسترش بیماری شود. در سال 1495 میلاد اسپانیایی ها شراب سربازان فرانسوی را به خون بیماریان جزام آغشته کردند. بریتانیا نیز در جنگ با بومیان آمریکا از پتوهای آغشته به ویروس آبله استفاده می کرد که در نتیجه آن تعداد قابل توجهی از بومیان کشته شدند. اما بیشتر تعداد حملات بیوتروریستی از قرن 20 آغاز شد. از جمله این تلاش ها می توان به تلاش گروههای تروریستی چپ در اوایل دهه 1970 برای آلوده سازی ذخایر آب شهری آمریکا اشاره کرد. همچنین در طول دهه 80 و 90 میلادی آزمایشگاه های خانگی متعلق به گروههای افراطی و تروریستی در فرانسه، آلمان، آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی شناسایی شد. اما یکی از مشهورترین حملات بیوتروریستی موفق در سپتامبر 1984 در آمریکا به وقوع پیوست، پیروان با گوان شری راجینش سالادهای یک مشروب فروشی را در ایالت اورگان به سالمونیلا آغشته کردند. از جمله مصادیق  دیگر حملات بیوتروریستی می توان به ارسال پاکت های نامه ای آغشته به ویروس سیاه زخم در آمریکا اشاره کرد. از تاریخ 18 سپتامبر که اولین بسته هشدار دهنده سیاه زخم به یک شبکه خبری آمریکا ارسال شده بود تا تاریخ 21 نوامبر 2001 که آخرین مورد مرگ با سیاه زخم اتفاق افتاده 5 نفر در اثر سیاه زخم ریوی جان خود را از دست دادند. در سال های اخیر نیز القاعده تلاش های برای استفاده از مواد بیولوژیکی در حملات خود انجام داده است.

 از جمله مهمترین  ویژگی های استفاده از عوامل بیولوژیکی در حملات تروریستی که برای تروریست ها جذاب است می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  ـ حملات بیوتروریستی قابلیت ایجاد تلفات بسیار سنگین را دارد، که این ویژگی از اهداف تروریسم جدید به شمار می آید. به طوری که  سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که رهاسازی 50 کیلوگرم اسپورانتراکس در طول یک خط دو کیلومتری در یک جمعیت 500000 نفری باعث 125000 عفونت و 9500 مورد مرگ می شود همچنین به دنبال آزادسازی 100 کیلوگرم افشانه حاوی اسپورانتراکس برفراز شهر واشینگتن حدود 130000 تا 3 میلیون نفر به هلاکت خواهند رسید(نوری اینانلو و همکاران  ،1383: 161)

-  یکی از جذاب ترین ویژگی های استفاده از عوامل بیولوژیک برای تروریست ها تاثیر روانی فوق العاده ای است که استفاده از این مواد یا حتی تهدید به استفاده از آنها در میان گروههای مختلف مردم می گذارد. در واقع یک حملات بیوتروریستی و حتی تهدید به چنین حمله ای میزان رعب و وحشت بسیار زیادی را در میان جمعیت هدف ایجاد می کند.

-  بازتاب ها و پیامدهای حملات بیوتروریستی بر خلاف حملات متعارف تروریستی(انفجار) تا مدت ها باقی می ماند و در نتیجه خطر ابتلای جمعیت بیشتری را فراهم می سازد.

- بسیاری از عوامل خطرناک بیولوژیکی که می توانند در حملات تروریستی مورد استفاده قرار بگیرد به دلیل ویژگی هایشان مانند بی سو صدا بودن، بدون بو و مزه بودن، غیر قابل روئیت بودن  به سرعت قابل تشخیص نیستند و این امر موجب می شود مقابله با حملات تروریستی نسبتاً به سایر اشکال حملات تروریستی برای دولت ها و جوامع مشکل تر باشد.

- دانش تولید، توزیع و پخش مواد بیولوژیکی به مراتب ساده تر و در نتیجه عملی تر و ارزان تر از سایر اشکال حملات تروریستی است. به طوری که هزینه استفاده از سلاح های متعارف برای هر کیلومتر مربع 2000 دلار تخمین زده می شود، این رقم برای سلاح های هسته ای و شیمیایی به ترتیب 800 و 600 دلار برآورد شده است. این در حالی است که هزینه آلوده کردن 1 کیلومتر مربع توسط عوامل بیولوژیکی در حدود 1 دلار می باشد.

- عوامل بیولوژیکی توسط روش های مختلف از جمله از راه هوا(تنفسی)، آلودگی آب و مواد غذایی به سرعت منتشر می شود.

- به دلیل سرعت پخش و انتقال مواد بیولوژیکی، یک حمله بیولوژیکی توسط تروریست ها محدود به یک منطقه جغرافیایی نخواهد بود.

- استفاده از عوامل بیولوژیکی در حملات تروریستی، این امکان را برای تروریست ها فراهم می آورد که قبل از آن که بیماری تشخیص داده شود منطقه را ترک کنند.